Historia

Wyszanowo (niem. Wischen) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz, na pograniczu Pojezierza Lubuskiego i Bruzdy Zbąszyńskiej.

Osada o rodowodzie średniowiecznym wzmiankowana w XIII w. jako Wiszonow, gdy jej właścicielem był Sulisław syn Broda. Jego kuzyn, także Sulisław, syn Andrzeja wraz ze swoim bratem Boguszą sprzedał w 1256 r. część Wyszanowa (Wyszanowo Duże) cystersom z Paradyża. Wyszanowo Małe posiadał kapelan międzyrzecki Wrocław (Wrocisław), który w 1276 r. przekazał swoje działy klasztorowi. Proces przejmowania dóbr wyszanowskich przez cystersów zakończył się prawdopodobnie w 1382 r., gdy bracia Smolkowie zrezygnowali z pretensji do jakiejś części Wyszanowa. Tym samym konwent paradyski stał się właścicielem obszaru 2300 ha ziemi rolnej, lasów i łąk. W XV w. na gruntach Wyszanowa cystersi założyli wieś Stary Dwór.

Pochodzący z Niemiec cystersi prowadzili szeroko zakrojoną akcję osadniczą, która przyczyniła się do szybkiego wyparcia rdzennie polskiej ludności przez osadników niemieckich.

Miejscowość znajdowała się w rękach zakonu przez ponad 500 lat, do 1810 r., gdy nastąpiła sekularyzacja majątku zakonu. Część ziemi ornej sprzedano chłopom, a z części utworzono dominium królewskie. W XIX w. we wsi powstał dwór otoczony niewielkim parkiem, wzniesiono też drewniany młyn wiatraczny. Po I wojnie światowej stowarzyszenie Stahlhelm wzniosło w centrum wsi pomnik upamiętniający niemieckich żołnierzy poległych w czasie wojen prowadzonych w 2-giej połowie XIX wieku i na początku XX w. W 1939 r. w Wyszanowie żyło 405 mieszkańców.

Wyszanowo położone jest przy lokalnej drodze łączącej Bukowiec z Międzyrzeczem, na północnej krawędzi Wału Bukowieckiego. Jest to lokalne wyniesienie moreny o wysokości do 134 m n.p.m., położone pomiędzy Wyszanowem a Lutolem Suchym. Wieś otoczona jest polami uprawnymi i leży w urozmaiconym terenie, bogatym w kępy drzew i krzewów. W otoczeniu osady znajdują się duże obszary leśne, kilka jezior i dwie niewielkie rzeki.

Na zachód od Wyszanowa w obniżeniu Paklicy i Gniłej Obry rozciąga się południkowo chroniony obszar Natura 2000 Dolina Leniwej Obry, zgłoszony do Komisji Europejskiej w 2004 r. Dolinę porastają lasy sosnowe, nad ciekami i jeziorami występuje grąd i buczyna niżowa. W 1972 r. fragment wielogatunkowego, podmokłego lasu o charakterze naturalnym objęto szczególną ochroną, tworząc rezerwat przyrody Czarna Droga.